Konstytucja 3 Maja to pierwsza w Europie i druga na świecie po amerykańskiej konstytucji Stanów Zjednoczonych ustawowa karta zasad, uchwalona 3 maja 1791 roku przez Sejm Czteroletni w Warszawie.

Była to próba reformy państwa polskiego w okresie rozbicia dzielnicowego, kiedy Rzeczpospolita Obojga Narodów była podzielona na zaborcze części. Konstytucja 3 Maja miała na celu zwiększenie władzy króla i parlamentu oraz reformę administracji, sądownictwa, edukacji i wojska.

Uchwalenie Konstytucji 3 Maja – co warto wiedzieć?

W konstytucji określono, że władza w państwie należy do trzech organów: króla, senatu i izby poselskiej. Król, który był jednocześnie hetmanem wielkim koronnym i królewskim, otrzymał znacznie większą władzę niż wcześniej. Mogłaby on mianować ministrów, komendantów twierdz, wojskowych i urzędników, ale tylko z listy kandydatów przedstawionej przez sejm. Władzę wykonawczą w sprawach administracyjnych sprawowała rada ministrów, która była odpowiedzialna przed sejmem.

Dla Warszawy Konstytucja 3 Maja była istotna przede wszystkim ze względu na fakt, że stolica była ważnym ośrodkiem politycznym, a Sejm Wielki, który uchwalił konstytucję, obradował w Warszawie. Wprowadzenie nowych zasad ustrojowych mogło mieć wpływ na życie mieszkańców miasta, zwłaszcza w zakresie wolności obywatelskich, podziału władzy czy podniesienia poziomu edukacji.

Ponadto, Konstytucja 3 Maja była wyrazem polskiego dążenia do unowocześnienia i modernizacji kraju. Warszawa, jako ośrodek kulturalny i naukowy, odegrała w tym procesie ważną rolę. Znaczna część autorów i popierających konstytucję pochodziła z Warszawy i to tam odbywały się ważne dyskusje i debaty na temat zmian w ustroju państwa.

Konstytucja 3 Maja wprowadziła wiele reform sądownictwa. Powołano Sądy Sejmowe, które miały orzekać w sprawach konstytucyjnych i zasiadały tylko w czasie obrad sejmu. Zreformowano również system szkolnictwa, wprowadzając nowy program nauczania i zakładając, że każde miasto powinno mieć szkołę podstawową.

Ważną kwestią była także reforma wojska. Wprowadzono tzw. „sejmowe wojsko”, czyli armię, która była finansowana przez sejm i służyła wyłącznie do obrony kraju. Wymagała ona powszechnego poboru do wojska, co miało na celu zwiększenie liczby żołnierzy i poprawę ich jakości.

Podsumowanie artykułu o Konstytucji 3 Maja

Konstytucja pozostała ważnym symbolem dążenia Polaków do wolności i niepodległości. W późniejszych latach, gdy Polska odzyskała niepodległość, konstytucja 3 Maja stała się jednym z najważniejszych świąt dla naszego narodu.